سال گذشته، مجلس شورای اسلامی در بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ قانونی را تصویب کرد که تعرفه واردات اسباببازی و کالاهای فرهنگی مرتبط با بازیهای ویدئویی را دو درصد افزایش میدهد. هدف این قانون، ایجاد بودجهای مشخص برای حمایت از تولید بازیهای ایرانی و ساخت فیلمهای پویانمایی اعلام شد. درآمد حاصل از این افزایش تعرفه باید به حساب خزانهداری واریز و سپس به طور مساوی میان پنج نهاد شامل سازمان صداوسیما، سازمان بسیج، سازمان تبلیغات اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری تقسیم شود. با این حال، فعالان صنعت بازیسازی میگویند که منابعی که برای این صنعت حیاتی است، در جای درست و توسط دستگاههای مرتبط مدیریت نمیشود. بودجه به نهادهایی اختصاص یافته که هیچ ارتباط مستقیمی با توسعه بازیهای ویدئویی ندارند.
به گزارش روابط عمومی بنیاد ملی بازیهای رایانهای، در حالیکه صنعت بازیسازی ایران بیش از هر زمان دیگری به حمایت مالی هدفمند و تخصصی برای رشد و توسعه نیاز دارد، منابعی که قانون برای آن پیشبینی کرده بود، اکنون در جای درست و توسط دستگاههای مرتبط مدیریت نمیشود. این بودجه به نهادهایی اختصاص یافته که ارتباط مستقیمی با تولید بازیهای ویدئویی ندارند و در میان آنها، نام بنیاد ملی بازیهای رایانهای ـ متولی اصلی و تخصصی این حوزه، دیده نمیشود. به گفته فعالان این صنعت، این وضعیت عملاً باعث محدود شدن منابع مالی حیاتی برای تیمهای کوچک و تازهکار شده و نقض نیت اصلی قانونگذار محسوب میشود.
علی نادعلیزاده، مدیر اجرایی استودیو «تاد»، در گفتگویی با ما ضمن تاکید بر تصمیم درست قانونگذار در تدوین این قانون، با انتقاد از عدم هزینهکرد درست وبهجای این بودجه برای تولید و توسعه اکوسیستم صنعت بازی کشور، پیشنهاد ایجاد صندوقی در جهت هزینهکرد درست آن را مطرح کرد.
بودجه درست در مسیر اشتباه؛ هشدار بازیسازان
علی نادعلیزاده گفت: قانونگذار با توجه به واردات کنسولها و کالاهای مرتبط، عوارضی تعیین کرده تا منابع حاصل در مسیر توسعه سرگرمی و بازی هزینه شود. اما شاهد هستیم که این بودجه به سازمانهایی اختصاص مییابد که هیچ ارتباطی با تولید و توسعه بازی ندارند. این موضوع حتی میتواند از نظر دیوان محاسبات قابل پیگیری باشد. چراکه اساساً بودجه مشخصی برای هدف مشخص تصویب شده است.
او افزود: اگر این بودجه به درستی مصرف میشد، میتوانست تیمهای کوچک را تقویت کند. بسیاری از تیمها با سرمایهای اندک قادر به تولید بازی هستند و این منابع میتوانست مسیر رشد آنها را هموار کند. اما اکنون بودجه در سازمانهایی هزینه میشود که خود دارای منابع مستقل هستند.
چالشهای اقتصادی و محدودیت ورود تیمهای جدید
نادعلیزاده به وضعیت تیمهای کوچک اشاره کرد و افزود: من به عنوان ناشری که در این اکوسیستم فعال است، متوجه میشوم که ورود تیمهای جدید به این اکوسیستم بسیار کم شده است. یعنی تیمهای کمی به من بهعنوان ناشری که میتواند مقایس و فروش محصول توسعهدهنده را را افزایش دهد، مراجعه میکنند. حتی همان تیمهای قبلی نیز به مشکل مالی برخورد میکنند و دیگر ادامه نمیدهند و از ژانر بازی به ژانر دیگری تغییر کاربری میدهند. این خبرها خبرهای غمگینی است، در شرایطی که کشور همسایه ما یعنی ترکیه کاملا برعکس این روند در حال حرکت است و به عنوان یک نمونه موفق در سرمایهگذاری در صنعت بازی هم به فرهنگ خودش بسیار کمک میکند، هم ارزآوری شدیدی دارد و هم سرمایهگذاری خارجی جذب کرده است.
او تصریح کرد: تیمهای جدید به سختی وارد اکوسیستم بازی میشوند. بسیاری از تیمهای جوان علاقهمند به بازیسازی به دلیل نبود حمایت مالی اولیه و کمکهای بلاعوض (Grant) و منابع Fund قادر به ادامه کار نیستند. این موضوع باعث شده که بسیاری از استعدادها به حوزههای غیرمرتبط روی بیاورند و صنعت بازی با کمبود نیروی تازه و خلاق مواجه شود. شرایط اقتصادی کشور ورود تیمهای تازه را محدود کرده است. تعداد تیمهای جدید بسیار کم شده است و حتی تیمهای قدیمی به دلیل مشکلات مالی مجبور به ترک پروژهها شدهاند یا حوزه فعالیت خود را تغییر دادهاند.
راهکار پیشنهادی: ایجاد صندوق تخصصی
نادعلیزاده درباره راهکار اجرایی گفت: بهترین روش، ایجاد یک صندوق تخصصی زیرمجموعه صندوق نوآوری و شکوفایی است. این صندوق باید با حضور نمایندگان صنف بازیسازان، کمیسیون بازیسازان، بنیاد ملی بازیهای رایانهای و صندوق نوآوری اداره شود تا تضمین کند منابع دقیقاً در مسیر تولید بازی هزینه شود، نه برای پروژههای غیرمرتبط.
او افزود: بودجه حاصل از تعرفهها برای صنعت بازی حیاتی و معنادار است. این عدد مشخص که از محل واردات کنسولها دریافت میشود، میتواند امسال و سال قبل صنعت بازی را واقعا متفاوت کند. اما برای حوزههایی مانند VOD عدد معناداری نیست. متأسفانه صرفاً به دلیل قدرت چانهزنی برخی نهادها، منابع به مسیر دیگری هدایت شدهاند.
حمایت از تیمهای کوچک؛ کلید توسعه اکوسیستم
نادعلیزاده گفت: تیمهای کوچک از جوانان علاقهمند تشکیل شدهاند که با بودجهای اندک میتوانند بازی تولید کنند و شغل ایجاد کنند. این منابع میتوانند مسیر توسعه و بهروزرسانی بازیها را هموار کنند و حتی جهانیسازی برخی آثار ایرانی را ممکن سازند. این بودجه حق تیمهای کوچک است و هدف اصلی قانون حمایت از آنها بوده است.
مطالبه برای اجرای درست قانون
مدیر استودیو تاد در پایان گفت: قانونگذار که خود تصویب این قانون را پیگیری کرده، باید نحوه اجرای آن را دقیقاً نظارت کند. هرگونه انحراف از هدف مشخص شده نوعی تخلف محسوب میشود و میتواند پیگیری قانونی داشته باشد. حمایت مالی از تیمهای کوچک میتواند وضعیت اقتصادی آنها را بهبود دهد و صنعت بازی را تقویت کند. اکنون زمان آن است که فعالان اکوسیستم، نهادهای مسئول و قانونگذار برای هدایت بودجه به مسیر اصلی به همگرایی با هم برسند.
ما بهعنوان بازیساز از اینکه این قانون به درستی اجرا شود، حمایت میکنیم. نه اینکه این منبع مالی به مجموعه ما یا دیگر مجموعههای بزرگ بازیسازی در کشور تخصیص پیدا کند. این منبع مالی، حق تیمهای کوچک اکوسیستم بازی کشور است که میتوانستند داشته باشند و امروز ندارند و این موضوع واقعا ناراحت کننده است. فعالان صنعت بازی کشور میتوانند در یک همگرایی حول این موضوع، دور هم جمع شوند و پیگیری کنند. اما صرفنظر از این امر، خود قانونگذار هم باید پیگیر این موضوع و تخصیص این بودجه در جای درست خود باشد. صنعت بازیسازی ما صنعت بزرگی نیست و حتی میشود گفت نحیف و لاغر است. از این رو، با توجه به اینکه قانونگذار در مجلس شورای اسلامی پیگیر بوده تا قانونی در جهت رشد و پیشرفت این صنعت مصوب کند، باید بر روند نحوه هزینهکرد این بودجه توسط سازمانها و نهادها نیز نظارت دقیق داشته باشد.
