اقتباسی موفق از تاریخ ایران در بازی های رایانه ای

به گزارش معاونت ارتباطات و بین الملل بنیاد ملی بازی های رایانه ای،در این نشست که اجرای آن را مهدی زنگنه از کارشناسان عرصه بازی های رایانه ای بر عهده داشت.بازی «شمشیر نادر» محصول مشترک بنیاد ملی بازی های رایانه ای و شرکت هنرهای پویا مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
در ابتدای این مراسم و پس از پخش تیزر این بازی،دیدگاه تولید کنندگان بازی های رایانه ای درباره این بازی، در غالب یک فیلم چند دقیقه ای به نمایش درآمد.
در ادامه این برنامه،محمود بلالی از کارشناسان حاضر در جلسه با بیان نکاتی چند درباره داستان بازی شمشیر نادر و صنعت بازی های رایانه ای در ایران سوالاتی را درباره داستان، دیدگاه های فرهنگی و نحوه بازی مطرح کرد.

پویا دادگر مدیر پروژه بازی شمشیر نادر در ادامه درباره تولید این بازی گفت: سال گذشته شرکت هنرهای پویا یک بازی جدید تاریخی را منتشرکرد. بازی‌ای با نام لطفعلی خان زند از سری Quest of Persia، یک بازی اکشن/ماجراجویی که با سلاح‌های سرد و گرم قرن هفدهم انجام می‌شد.استودیوی هنرهای پویا سومین بازی از این سری را با نام شمشیر نادر کلید زد. این بازی نیز در سبک اکشن/ماجرایی ساخته شد.
بلالی با اشاره به سلاح های این بازی پرسید:درباره طراحی با توجه به اینکه نام بازی "شمشیر نادر" است، چرا در طول بازی شمشیر ویژه ای برای نادر طراحی نشده است و بیشتر تاکید بازی به تبر نادر است؟
دادگر در پاسخ گفت:در ابتدا قرار بود نام بازی "تیغ نادر" باشد. ما قصد داشتیم با انتخاب این نام برندگی شمشیر نادر را در جنگ ها بیان کنیم و منظورمان از به کار بردن کلمه شمشیر، مفهومی بوده تا اشاره به یک شمشیر واقعی و خاص.
مدیر پروژه شمشیر نادر همچنین درمورد حضور بی مقدمه ارشک در این بازی  و  اینکه چرا برای حضور این شخصیت زمینه سازی لازم انجام نشده است،اظهار داشت: ایراد شما کاملا منطقی است و ما باید برای حضور ارشک قبلا مقدمه چینی لازم را می کردیم. البته ما با این دید که بازیکن ها، دو بازی قبلی ما را انجام داده بودند، شخصیت ارشک را وارد بازی کردیم.
وی همچنین در پاسخ به سئوال کارشناس برنامه در مورد این مساله که قرار است بازی روایتگر داستان افشاریه باشد، اما عملا بازی تاکید زیادی بر داستان زندیه دارد، تا این حد که خیلی ها آن را "لطفعلی خان 2" می نامند،اظهار داشت: در حقیقت ما دوست داشتیم تا از فتوحات نادر بیشتر در بازی داشته باشیم، اما به علت محدودیت هایی که در اجرای این کار وجود داشت از ساخت این بخش ها منصرف شدیم. درضمن علاقه شخصی من و اکثر همکارانم به روایت داستان لطفعلی خان زند بود و شاید همین علاقه باعث شد تا حظور زندیه تا این حد در بازی پر رنگ باشد.

مسعود غفوری مدیر شرکت پردیس رایانه مهر نیز که در این نشست حضور داشت، درباره مسئولیت نشر بازی و مشاور این پروژه و شکل گیری نظرات خود در بازی شمشیر نادر گفت:یکی از نکات مثبت این پروژه شروع کار همزمان تیم بازی سازی و تیم ناشر با یکدیگر بود. ما همزمان با شروع ساخت بازی کار تبلیغ و اطلاع رسانی آن را آغاز کردیم و به مرور بازار را برای عرضه بازی آماده کردیم. در این پروژه من نظرات خود را درمورد خواست بازار و سلایق کاربران مطرح می کردم و تیم سازنده هم بر اساس آن ها اقدامات زیادی را انجام دادند. وجود صحنه های اکشن و برخی جلوه های بصری بازی حاصل این تعامل است.
بلالی کارشناس برنامه در ادامه با اشاره با استفاده دقیق و درست از موارد تاریخی و دقت در جزییات تاریخی  از یکی از طراحان این پروژه پرسید:دردوران افشاریه و زندیه شمشیر ها همه هلالی شکل بودند و کسی از شمشیر عمودی استفاده نمی کرد و این نوع شمشیرها مختص رومی ها بود. چرا در پوستر بازی، شمشیر نادر عمودی طراحی شده است؟

حمید بهرامی طراح شخصیت های این بازی نیز در پاسخ با اشاره به دقت و وسواس طراحان این بازی اظهار داشت: این موضوع درست است، اما در طراحی بازی بحث مهمی به نام سلیقه مخاطب مطرح است که ما باید آن را حتما درنظر می گرفتیم. این موضوع که شمشیر نادر به عنوان قهرمان اصلی بازی با شمشیر دیگر شخصیت ها متفاوت باشد و حالت آرتیستیک خاص این مدل شمشیر، باعث شد تا آن را برای نادر طراحی کنیم.
مدیر پروژه بازی شمشیر نادر همچنین درباره داستان تاریخی این بازی و با اشاره به ضرورت آشنایی بازیکن ها با شخصیت ها و بازی های قبلی شرکت هنرهای پویا،گفت : داستان بازی اگرچه از حمله و اشغال ایران توسط افغان ها در پایان دوره صفویه آغاز می شود. اما به ادامه وقایع پایان بازی لطفعلی خان زند و صحبت های ارشک با لطفعلی در کرمان و هنگام محاصره ارتش قاجار می پردازد . از طرف دیگر پس از ظهور نادر در خراسان و شکست افغان های ابدالی نادر به کمک سرداران وفادارش چون محمد حسن قاجار و کریمخان زند افغان ها را در پایتخت ایران ( اصفهان ) شکست داده و به سراغ ارتش روسیه در شمال کشور می رود .

 بلالی در ادامه این بحث افزود:این بازی علی رغم مشکلات بسیاری که دارد خوب طراحی شده و این بازی، جذابیت های خاص خودش را برای یک بازی تاریخی دارد و  در طول بازی، اتفاقات جالبی توسط شخصیت های مختلف آن رقم زده می شود. که به جذابیت داستان بازی افزوده است. البته این بازی عین تاریخ روایت نشده است و در بخش هایی از بازی داستان  با اصل واقعه متفاوت است که باید دید آیا ما در روایات تاریخی مجاز به این نوع روایت هستیم یا نه؟
دادگر در پاسخ به این پرسش افزود: شمشیر نادر یک بازی برگرفته از تاریخ است که قرار است مخاطب را درگیر کند، نه اینکه یک بخش از تاریخ در این داستان نعل به نعل روایت شده باشد.البته می توان با اقتباس از اتفاقات تاریخی تغییراتی در داستان یک بازی ایجاد کرد که برای مخاطب جذاب تر شود.
در ادامه این برنامه نقطه نظرات کارشناسان و گیمرها و فروشندگان درباره این بازی در غالب یک فیلم برای حاضران به نمایش درآمد.

بابک نمازیان از کارشناسان عرصه بازی های رایانه ای نیز در بخش دیگری از این جلسه به «گیم پلی» بازی شمشیر نادر اشاره کرد و افزود: اگر چه گیم پلی بازی خوب طراحی شده است، ولی شاید به دلیل کمبود تنوع در فن ها، مبارزه ها خسته کننده می شود. از سویی از ویژگی های مثبت گیم پلی بازی میتوان  به فن ها و حرکت های ترکیبی بازی اشاره کرد.
این کارشناس بازی های رایانه ای همچنین درباره گرافیک این بازی خاطرنشان کرد:گرافیک شمشیر نادر نسبت به بازی های حال حاضر ایرانی قابل قبول است و بافت های صورت ها خوب طراحی شده اند.اما صداگذاری شخصیت ها هم خوب انجام نشده. البته گرافیک شمشیر نادر نسبت به نسخه "لطفعلی خان زند"پیشرفت هایی داشته اما با تمام این وجود باز هم در بسیاری از موارد ضعف های زیادی دارد.

وی ادامه داد: طراحی محیط در برخی از مراحل چندان دلچسب نیست و با پیشروی در آنها، ساختمان ها، آبجکت ها و بافتهای قبلی مجددآ تکرار می شوند. افکت های محیطی خاصی هم در بازی به چشم نمی خورد و محیط به اصطلاح خشکی را شاهد هستیم و در زمین و آسمان چیزی جز بافت دیده نمی شود. البته textureهای بازی کیفیت نسبتآ بالایی را دارند. سایه زنی و نورپردازی بازی هم عالی و پیشرفته نیستند، ولی در سطح رضایت بخشی قرار دارند.

یکی دیگر از بازی سازان  نیز گفت:طراحی مدل کارکترها و چهره آنها نیز قابل قبول است اما دشمنان در هر مرحله با اینکه بعضا در طراحی لباس تفاوت هایی دارند ولی در چهره شبیه به هم هستند. انیمیشن و حرکات کارکترهای بازی بهتر و سریع تر از لطفعلی خان زند شده و افکت Motion Blur نیز جلوه زیبایی به حرکات کارکترهای بازی بخشیده. همچنین طراحی انفجارها که در مرحله  حصار کرمان به وفور شاهد آن هستیم هم فوق العاده ضعیف و مبتدیانه کار شده است. در کنار این موارد باید به نکته دیگری نیز اشاره کرد که البته از نکات مثبتی است که در پیشرفت این بازی نسبت به بازی قبلی همین گروه به وضوح دیده می شود.خونی که از بدن دشمنان خارج می شود جزء موارد کوچک اما مثبتی است که به این بازی اضافه شده. به طور کل گرافیک شمشیر نادر این پتانسیل را داشت که بسیار بهتر از آن چیزی که ارائه شد باشد.

این کارشناس ادامه داد:در طول بازی چند مدل پازل وجود دارد که از جالب ترین های آنها می توان به پازل های نوری بازی اشاره کرد که بسیار دشوار است.اما در برخی از مراحل بازی، نمی توان دوربین را به صورت آزاد حرکت داد و با حرکت به اطراف، دوربین به سمت کاراکتر می رود. این حالت از دوربین مشکلاتی مانند عقب ماندن از کاراکتر، عدم نمایش از زاویه مناسب و در کل اختلال در جریان بازی را به همراه دارد.البته کنترل کلیت بازی ساده و روان است.
یکی از گیمرها درباره موارد مطرح شده در این بازی گفت: گیم‌پلی باید احساس پیشرفت در بازی را به بازی‌کننده القا کند. نادر (و دیگر کاراکترهای قابل بازی) از همان اول بازی همه قدرت‌های‌ خودشان را دارند. می‌شد حداقل پس از رسیدن به مرحله خاصی، به گیمر جایزه داد تا احساس کند کار مهمی انجام داده و به مرحله بالاتر رسیده. بازی  همچنین دارای قابلیت پخش تصاویر به‌صورت آهسته یا همان Slow Motion است.
 بلالی همچنین افزود:علاوه بر این موارد که مطرح شد،  cut-sceneهای بازی عمومآ ضعیف و کوتاه هستند و فقط در شروع بازی یک تریلر با کیفیت CG را خواهید دید که آن هم کمک چندانی به روایت داستان نمی کند و به لطف صحنه های اکشنی که در آن دیده می شود، گویا بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته است تا چیز دیگری.

مدیر پروژه شمشیر نادر افزود: نوار سلامتی همان طور که از نامش پیداست مربوط به میزان سلامتی کارکتر بازی می شود و با نزدیک شدن به انتهای آن شما باید برای چند لحظه ای از دشمنان فاصله بگیرید. البته دشمنان مدام به دنبال شما هستند و نمی توان در این مواقع طبق روال معمول در جایی پنهان شد و باید آن قدر به دور محیطی که در آن حضور دارید، بچرخید تا جانتان به حالت عادی بازگردد. با پر شدن نوار خشم نیز شما می توانید با نگه داشتن کلید Shift و زدن ضربه اصلی (کلیک چپ ماوس - در حالت پیش فرض) از یک ضربه ویژه پرقدرت استفاده کنید. میزان قدرت شمشیر نیز ظاهرآ هرچه بیشتر باشد، قدرت نابودی ضربات شمشیر شما هم بیشتر خواهد بود. اما در عمل کم یا زیاد بودن آن تاثیر محسوسی ندارد.

روزبه اجباری از عوامل تولید این بازی نیز درباره تریلر و دوربین شمشیر نادر گفت:یکی از مشکلات شمشیر نادر دستی نبودن محل دوربین آن است. مکان دوربین را خود بازی با توجه به محلی که در آن حضور دارید تعیین می کند، اما بعضآ در جایی قرار می گیرد که بیشتر سعی دارد شما را برای دیدن عمق محیط بازی محدود کند و این به سبب خالی بودن فضای گرافیکی و نبود تریلیر با حرکت دوربین جبران شده است .
سپس امیر حسین فصیحی از کارشناسان برنامه و مدیر پروژه بازی گرشاسب نکاتی را درباره مسائل فنی این بازی مطرح کرد.
گیم پلی، موتور بازی سازی، بافت های بازی، انیمشین های به کار رفته و... مواردی بودند که در گفت و گو با دست اندرکاران بازی شمشیر نادر مورد ارزیابی قرار گرفت.

دادگر با اشاره به نکات فنی این بازی یکی از مهمترین دلایل ضعف بازی شمشیر نادر و بروز مشکلات برای این پروژه را کمبود منابع مالی و بالا بودن هزینه ها در تولید و زمان اندک ساخت بازی برشمرد و افزود:متاسفانه امکانات ما برای تولید این بازی بسیار اندک بود و سرعت بالای تولید مشکلات بسیاری را برای ما به همراه داشت که خود تیم سازنده نیز امروز به این مشکلات آگاه است.
 روزبه اجباری نیز در ادامه این جلسه درباره  پیشرفت‌های شمشیر نادر  نسبت به بازی لطفعلی خان گفت : از جمله تغییرات می‌توان به گرافیک بهتر، پازل‌های مکانیکی جدید، محیط به مراتب بزرگتر(حدود 4 برابر لطفعلی خان زند)اشاره کرد.
وی افزود: یکی از مشکلات یا کمبودهای بازی لطفعلی خان زند، میان پرده‌های(cut-scenes) و کیفیت آن بود که تلاش کرده ایم در بازی شمشیر نادر این مسایل برطرف شود.
 اجباری، درباره تعداد کارکترها نیز خاطرنشان کرد: داستان بازی شمشیر نادر  در اصفهان، کرمان، خراسان، شیراز، گیلان و بخش‌هایی از جنوب ایران اتفاق می‌افتد و بیش از ده کاراکتر اصلی در این بازی ایفای نقش می‌کنند. خط اصلی داستان این بازی، چگونگی ظهور نادر و آزادسازی ایران از دست افغان‌ها توسط او و سرداران وفادارش کریمخان زند و محمد حسن خان قاجار را بازگو می‌کند. همچنین در این بازی برای اولین بار بخش‌هایی از داستان اصلی Quest of Persia روایت می‌شود.

 اجباری درباره حضور ارشک نیز در این بازی گفت : ارشک شخصیتی بود که از قبل طراحی شده بود و ترجیح دادیم به سبب  نبود وقت کافی از این کارکتر هم استفاده کنیم.علاوه بر داستان اصلی که به ظهور نادر و چگونگی آزاد سازی ایران توسط او می‌پردازد، ارشک به عنوان قهرمان این سری بازی‌ها درگیر ماجراهای جذاب تاریخی خواهد شد. گیمر با چهار کاراکتر سرباز صفوی،ارشک، نادر جوان و نادر میان سال، شش فصل این بازی را که در نقاط مختلف ایران آن زمان می‌گذرد، بازی می کند.
وی معتقد است شمشیر نادر در زمینه گرافیک کمی قدرتمندتر از سایر بخش های خود ظاهر شده است.
حمید بهرامی از طراحان مطرح  و از عوامل دست اندر کار تولید این بازی نیز در این باره اظهار داشت: در بازی شمشیر نادر،تلاش شده فضاها و اماکن ایرانی اسلامی به بهترین شکل بازسازی شود مثل طراحی میدان نقش جهان، مسجد شیخ لطف‌الله، مسجد جامع اصفهان، سر در قیصریه و مناطقی از خراسان، کرمان، گیلان و شیراز همراه با معماری ایرانی اسلامی.
همچنین طراحی و مدل سازی شخصیت هایی تاریخی  مانند محمد‌حسن‌خان قاجار، کریمخان زند، لطفعلی‌خان زند، نادر شاه افشار، اشرف افغان و سربازان و سپاهیان زندیه و قاجاریه با تامل و در کمترین وقت به بهترین نحو ممکن اجرایی شدند.

وی افزود:به نظر من طراحی شخصیت های بازی در نوع خود و با توجه به مدت زمان محدود و محدویت سرمایه بسیار خوب بوده است. جزئیات در اکثر شخصیت ها رعایت شده . شخصیت ها در این بازی بیشتر از زاویه دید دور و در زمان مبارزه بسیار جلب توجه می کنند. همچنین در اکثر مواقع در مکان هایی مبارزه می کنید که تا امروز در هیچ بازی دیده نشده اند و سعی شده فضاها تکراری نباشد و نسبت به لطفعلی خان که یک مسیر رفت و برگشت داشت،مکان های مختلفی در این بازی دیده می شود. صحنه سازی ها و فضا سازی های بسیار خوب باعث شده تا قسمت گرافیک با توجه به کم و کاست هایی که دارد بسیار جذاب و خوب به نظر برسند.
این هنرمند طراح همچنین گفت: اهمیت  بازی های تاریخی و به ویژه ایرانی  در حوزه فردی ، اجتماعی بر هیچ کس پوشیده نیست. مدل سازی و انیمیشن شخصیت ها یکی از مهمترین خصوصیات گرافیکی یک موتور پایه , مدلسازی شخصیت ها و نحوه حرکت آنها در طول بازی است. حرکات نرم و راحت شخصیت ها نسبت به بازی قبلی به وضوح دیده می شود که نباید منکر آن بود.
طراحی شخصیت و مدل سازی فضا با نهایت تلاش و با کمترین امکانات اجرایی شده و نباید با همتای خارجی مقایسه شود. گرچه من معتقدم نه در مقام دفاع از کار، بلکه به طور کلی  فکر می کنم طراحی محیط و شخصیت به خوبی انجام شده و شاید برخی محدودیت ها در بازی به موتور ساخت بازی برگردد.

در ادامه این جلسه فیلمی از حضور بنیاد ملی بازی های رایانه ای در نمایشگاه های بین المللی همچون Gamescom و Dubai World  Game Expo  به نمایش در آمد و دستاوردها و پیشرفت های بین المللی بازی سازان ایرانی نمایش داده شد.
همچنین در ادامه این نشست نیز هم نوبت به پرسش و پاسخ حاضران از سازندگان بازی شمشیر نادر رسید.که یکی از بخش های چالش برانگیز این نشست بود.
آخرین بخش از این نشست اهدا تندیس یادبود بنیاد ملی بازی های رایانه ای توسط دکتر بهروز مینایی مدیرعامل بنیاد و سعید رجبی فروتن مدیرکل همکاری ها سمعی بصری و نمایش خانگی معاونت سینمایی به عنوان یادبود به سازندگان بازی شمشیر نادر بود.

گزارش تصویری سومین نشست نقد و بررسی بازی‏های رایانه‏ای ایرانی