صنعت بازی‌سازی در ایران، با وجود ظرفیت‌های گسترده و بازار رو به رشد، همچنان با چالش‌های جدی در جذب سرمایه و توسعه روبرو است. با توجه به اینکه این صنعت یکی از نوظهورترین بخش‌های اقتصاد دیجیتال کشور به‌شمار می‌آید، فعالان این حوزه به‌دنبال راهکارهایی هستند تا مسیر جذب سرمایه را تسهیل کرده و مشکلات موجود را حل کنند. برگزاری رویداد سرمایه‌گذاری برای تولید بازی‌های حوزه مقاومت یکی از این مسیرها بود که با طراحی و ایده‌پردازی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و مشارکت نهادهای سرمایه‌گذار نخستین دوره خود را پشت سر گذاشت. در گفت‌وگویی با صادق جبلی، مدیرعامل شرکت بازی‌سازی «طراحان سفید» که با بازی «شاهین: وعده صادق» در این رویداد شرکت کرده بود و جزء 11 منتخب نهایی آن شد، به چالش‌های سرمایه‌گذاری در صنعت بازی ایران، انتظارات پیش رو از سرمایه‌گذاری در این حوزه با رویکرد تقویت و توسعه اکوسیستم بازی کشور پرداختیم.
به گزارش روابط عمومی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، صادق جبلی در این گفت‌وگو، درباره اهمیت سرمایه‌گذاری در بازی‌های ویدیویی، نقش صندوق‌های تخصصی در تسهیل این فرآیند و چگونگی استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی ایران در تولید بازی‌های جهانی، صحبت کرد. از نظر او، سرمایه‌گذاری صحیح و نگاه بلندمدت به این صنعت می‌تواند نه تنها به اشتغالزایی، بلکه به توسعه اقتصادی و فرهنگی کشور نیز کمک کند.
این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
چطور شد در روزهای پرالتهاب جنگ تحمیلی 12 روزه به فکر طراحی و ساخت بازی «شاهین:وعده صادق» افتادید؟
ما از شروع جنگ 12 روزه به این موضوع فکر کردیم که بتوانیم بازی‌ای را بسازیم که هم نشان‌دهنده قدرت ایران باشد و هم به لحاظ روحی-روانی به فضای آن روز جامعه بخصوص بچه‌ها کمک کند و بتوانند با این بازی با ظرفیت‌ها، توانمندی‌ها و قدرت نظامی کشور آشنایی و تعامل پیدا کنند و با آن وقت بگذرانند. بر این اساس ما از روز دوم-سوم شروع جنگ تحمیلی 12 روزه در استودیو دور هم جمع شدیم و این پروژه کلید خورد. پروژه ابتدا کوچک‌تر بود اما به‌تدریج با بازخوردهای مثبتی که گرفتیم تبدیل به یک پروژه جدی‌تر و بزرگ‌تر شد و در نهایت به بازی «شاهین: وعده صادق» رسید.
چه انتظاراتی از اولین دوره رویداد سرمایه‌گذاری برای تولید بازی‌های مقاومت داشتید و آیا به نظر شما برگزاری این نوع رویدادها به رشد صنعت بازی‌سازی در کشور کمک می‌کند؟
خب، انتظار من این بود که در مرحله نخست طرح‌ها به‌صورت تخصصی بررسی و به تولید بازی‌های حوزه مقاومت که قصد نشان دادن توانمندی‌های کشور و ایجاد امید و انگیزه در مخاطبان بازی‌ها را دارند، کمک شود. در مرحله دوم، انتظار داشتم مدیران فرهنگی کشور که در این رویداد حضور پیدا کرده بودند به حوزه گیم، محصولات صنایع خلاق و بازار آن تسلط داشته باشند و ما با مدیران فرهنگی متخصصی مواجه باشیم که دغدغه ساخت بازی دارند. نکته قابل اهمیت دیگر این بود که حمایت‌های مالی و سرمایه‌گذاری‌ها و فضای اقتصادی تعریف شده برای این رویداد به‌صورت کارآمد باشد. یعنی از یک سو سرمایه تخصیص داده شده برای ساخت یک محصول مناسب باشد و هم اینکه این اتفاق محقق شود و درگیر بوروکراسی اداری، نامه‌نگاری‌ها و جلسات متعدد بعد از رویداد نشویم. باید این رویداد نتیجه‌بخش، عملگرا و خروجی محور باشد. در مجموع، به نظرم به‌عنوان اولین رویداد، بسیار خوب بود و امیدوارم در رویدادهای بعدی بتوانیم یک ساختار سریع‌تر و چابک‌تر برای تامین مالی پروژه‌ها داشته باشیم.
آیا این رویداد فرصت‌هایی برای شبکه‌سازی با دیگر توسعه‌دهندگان یا سرمایه‌گذاران فراهم کرد؟
بله، بالطبع با بسیاری از سرمایه‌گذاران در حوزه بازی‌های مقاومت آشنا شدیم. البته با برخی از گذشته آشنا بودیم اما برگزاری این رویداد باعث تسهیلگری و تسریع در این مسیر و تخصیص بودجه شد. فکر می‌کنم چارچوب طراحی شده توسط بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای این رویداد، کمک کند تا از گیر و بندهای مالی پیچیده مثل مناقصه‌ها دور شویم و با بودجه تخصیص داده‌شده در سازمان‌های مختلف برای این رویداد، بتوانیم شاهد تزریق مالی به پروژه‌ها در یک سیستم چابک باشیم.
از نظر شما ورود سرمایه‌گذاران به حوزه بازی‌سازی می‌تواند چه تاثیری بر روی کیفیت و تنوع بازی‌های ایرانی بگذارد؟
قطعا برای ساخت بازی‌های باکیفیت نیاز به سرمایه‌گذاری داریم و برای اینکه بتوانیم اکوسیستم تولید و نشر بازی را در کشور توسعه بدهیم هم نیاز به تزریق مالی و سرمایه‌گذاران تخصصی ریسک‌پذیر داریم که وارد این فضا شوند. بالبع برای سرمایه‌گذاران هم استفاده از ظرفیت‌های یک صنعت بزرگ و پرمخاطب حوزه بازی‌های دیجیتال می‌تواند آورده مالی بسیار خوبی داشته باشد البته به شرطی که با این فضا آشنا باشند و حاضر باشند به رشد این اکوسیستم کمک کنند نه اینکه در وهله نخست، فقط به‌دنبال برآورده کردن اهداف مالی خودشان باشند. مثلا اگر قرار است سرمایه‌گذاری روی یک بازی انجام شود، و ما ریسک‌های برای ورود آن بازی به بازی متصور باشیم، سرمایه‌گذار به‌جای آنکه روی یک بازی سرمایه‌گذاری کند که ممکن است در صورت شکست، سرمایه‌اش را از دست بدهد، روی ایجاد و تقویت استودیوهای حرفه‌ای بازی‌سازی سرمایه‌گذاری کند تا بتواند با یک خط تولیدی از این بازی‌ها مواجه باشد. با این روش هم مدیریت ریسک را انجام داده و هم ایجاد این استودیوها به‌شکل‌گیری یک اکوسیستم پایدار در حوزه گیم کمک می‌کند. به اعتقاد من موضوع سرمایه‌گذاری و تولید باکیفیت یک جاده طرفه است.
به عنوان یک بازی‌ساز، چه عواملی را برای جذب سرمایه‌گذاران به حوزه بازی‌سازی مهم می‌بینید؟
اگر سرمایه‌گذاران حضور جدی‌تری در اکوسیستم گیم داشته باشند و فعالیت مالی این حوزه تقویت شود ما شاهد نسل جدیدی از پروژه‌ها و استودیوها هستیم که بسیار جدی‌تر روی پروژه‌ها، کیفیت بازی‌ها، روند تولید و نشر و پیش تولید پروژه‌ها بیشتر کار می‌کنند. از سوی دیگر ما تیم‌های بیشتری را خواهیم داشت که با ادبیات مالی و اقتصادی آشنا هستند و می‌توانند با سرمایه‌گذار وارد تعامل شوند. در این روند، ضلع کسب‌وکاری بازی‌سازی هم قطعا تقویت خواهد شد. سرمایه‌گذارانی که با نگاه میان مدت و بلندمدت وارد بازار صنعت گیم می‌شوند، قطعا می‌توانند آورده مالی و سودآوری بسیار خوبی داشته باشند و چه‌بسا شاید به‌عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری از هر حوزه دیگری جدی‌تر و پرسودتر باشد.
با توجه به اینکه بازی‌سازی صنعت نوظهوری در ایران است، به نظر شما چطور می‌توانیم مسیر جذب سرمایه را تسهیل و چالش‌های موجود را برطرف کنیم؟
بخشی مربوط به کمک به شروع پروژه‌ها است که بتوانیم سرمایه‌های پیش‌بذری مناسبی را برای پروژه‌ها گیم ببینیم. چون پروژه‌ها در مرحله طراحی اولیه و نسخه پروتوتایپ (Prototype) و حتی نسخه ورتیکال اسلایس (Vertical Slice) ریسک بالاتری نسبت به مراحل پیشرفته‌تر تولید دارند. صرف‌نظر از بحث تسهیلگری در جذب سرمایه پیش‌بذری، اگر صندوق‌هایی داشته باشیم که با فضای گیم به‌روز باشند و به این حوزه نگاه بلندمدت داشته باشند و بتوانند ضمانت‌های مورد نیاز برای قراردادهای سرمایه‌گذاری که مورد نیاز فعالان جدی این صنعت است را بدهند، این مسیر تسهیل خواهد شد. به‌عبارتی به‌گونه‌ای ابزارها و اهرم‌های مالی مورد نیاز برای رشد یک اکوسیستم حرفه‌ای توسط صندوق‌های تخصصی تامین شود که اولویت اول، ایجاد و تقویت اکوسیستم و اولویت دوم سودآوری کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت باشد. این امر نیز نیازمند همکاری مشترک بخش خصوصی و دولتی است تا بتواند منابعی را تدارک ببیند. در مرحله بعد برگزاری رویدادها و شبکه‌سازی مستمر، حرفه‌ای، جدی و تخصصی حوزه بازی می‌تواند به تسریع گردش اقتصادی و سرمایه‌ای کمک کند. همچنین باعث پخته‌تر شدن افراد و تقویت ادبیات کاری و ارتباط فکری بین تولیدکنندگان، سرمایه‌گذاران، ناشران و قانون‌گذاران در این حوزه شود.
به نظر شما سرمایه‌گذاری در بازی‌های ویدیویی چطورمی‌تواند به اشتغالزایی و توسعه اقتصاد دیجیتال کشور کمک کند؟
قطعا با رشد اکوسیستم گیم که یکی از زیربناهای این رشد وجود سرمایه کافی است ما شاهد افزایش ظرفیت‌های اقتصادی، رشد اقتصاد دیجیتال و اشتغالزایی در این حوزه خواهیم بود. به‌واسطه این رشد می‌توانیم انتظار داشته باشیم که به‌تدریج شرکت‌های ایرانی که در حوزه گیم فعالیت می‌کنند بتوانند وارد بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی شوند و حتی ارز آوری جدی‌ای را برای کشور داشته باشند. اینها همه مستلزم این است که در بعد تولید،آموزش و سرمایه‌گذاری دائما در حال رشد باشم و برنامه و مسیر راه وجود داشته باشد،افراد علاقه‌مند باانگیزه و بااستعدادی که در هر یک از این حوزه‌ها مشغول فعالیت هستند، ناامید نشوند و این مسیر را ادامه دهند. ظرفیت‌های ما در حوزه بازی و سرگرمی در کشور و منطقه بسیار زیاد است. از نظر اقتصادی تقاضا بسیار زیاد است و ظرفیت‌های مالی بسیاری قوی وجود دارد. در حال حاضر می‌توان از بازی به‌عنوان اولین و قوی‌ترین رسانه‌ا کشور است که مخاطب انبوه جذب می‌کند و با زندگی روزمره مردم درگیر است، اسم برد. این حوزه ظرفیت‌های بسیار زیادی برای رشد اقتصادی دارد و اگر سرمایه‌گذار تخصصی با نگاه آشنای به این حوزه و برنامه‌ریزی میان‌مدت، بلندمدت و جریان ساز وارد این فضا شود، می‌تواند اتفاقات بسیار خوبی در حوزه رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و افزایش صادرات و توان اقتصادی کشور رقم بزند. در حوزه فرهنگی هم بسیار موثر است و می‌تواند ایران را در قالب کشوری که دارای فرهنگ، ادبیات و تمدن بسیار قوی است در فضای بین‌المللی و حتی داخلی خیلی بیشتر از قبل برجسته کند. ظرفیت‌های فرهنگی غنی بسیاری ما در تاریخ و زندگی مردم کشورمان داریم که می‌شود به آنها پرداخت. این ظرفیت می‌تواند خوراک مناسبی برای ساخت صدها بازی باکیفیت و محصولاتی که در سطح جهان مخاطب جدی ای را جذب کند، باشد. در نهایت اینکه، اینها همه از مسیر تولید، سرمایه‌گذاری و آموزش حرفه‌ای عبور می‌کند.
