بازی‌های رایانه‌ای بومی؛ نیاز جامعه امروز ما

خبرگزاری فارس: با توجه به گسترش بازی‌های رایانه‌ای در بین کودکان و نوجوانان کشورمان تولید بازی‌های بومی متناسب با فرهنگ «ایرانی-اسلامی» ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

به گزارش سرویس فضای مجازی خبرگزاری فارس به نقل از روزنامه رسالت، بازی های رایانه ای ظرف کمتر از یک دهه گذشته، به تدریج به پدیده غالب در دنیای سرگرمی ها مبدل شده اند و طیف وسیع و متنوعی از مخاطبان را به خود جذب کردند.

به همین دلیل می توان گفت که از نقطه نظر اثرگذاری در ردیف رسانه های گروهی پر مخاطب مانند تلویزیون قرار دارند و می توانند به همان اندازه نیز ساختار فکری، فرهنگی و اخلاقی جامعه را متاثر سازند.

بازی‌های رایانه‌ای از جمله رسانه‌هایی به شمار می‌روند که می‌تواند بر کاربران اثرگذار باشد. به این معنی که کاربر ساعت‌ها وقت و زمان خود را صرف می‌کند و به اندازه‌ای در محتوای بازی غرق می‌شود که مفاهیم آن به صورت لایه‌ای و ذره ذره در وجود کاربر رخنه می‌کند و در وجود او اثر می‌گذارد.

امروزه بازی‌های رایانه‌ای ابزار قدرتی برای دشمن شده است و او به شکلی ماهرانه سعی دارد از این روش علیه فرهنگ کشور هدف استفاده کند و تمام اهداف خود را در آن جاری سازد. دشمنی که دیگر امروز از سلاح گرم استفاده نمی‌کند چه بسا که با شیوه‌های جذاب و متناسب با ذائقه نوجوانان و جوانان ایرانی، بازی‌هایی را روانه بازار می‌کند که متضاد با مبانی دینی و اسلامی‌مان است.

کودکان و نوجوانان از آنجا که مخاطبان اصلی بازی های رایانه ای هستند بیشترین آسیب‌ را از این رسانه می بینند. بنا به گفته روان‌شناسان، بازی می‌تواند در شکل‌گیری شخصیت کودکان نقش داشته باشد و حتی آینده آنها را شکل دهد.

از بعد اقتصادی نیز می توان به این موضوع نگریست. بازیهای رایانه ای به عنوان یکی از پردرآمدترین محصولات فرهنگی محسوب شده و کودکان و حتی والدین بدون توجه به ماهیت بازی ها این محصولات را خریداری می کنند و این در حالی است که برخی از این بازی ها برای استفاده سنین خاصی تولید شده و حتی برخی از این بازی ها به دلیل خشونت بیش از حد برای سنین خاصی توصیه نمی شوند اما به هر حال جذابیت بازی های رایانه ای موجب شده بسیاری از کاربران به ماهیت آنها توجه نکرده و والدین نیز آنچنان که باید بر استفاده از بازی های رایانه ای از سوی فرزندانشان حساس نباشند.

امروز کودکان و نوجوانان دنیا مجذوب بازی های رایانه ای هستند و این امر محدود به کشور خاصی نمی شود؛ در کشور ما نیز مخاطبان بسیاری برای بازی های رایانه ای وجود دارد و ایران تا یک دهه پیش به عنوان یکی از مصرف کنندگان صرف بازی های رایانه ای خارجی محسوب می شد اما با توجه به نیاز کشور به تولید بازی های رایانه ای بومی و وجود ظرفیت های بسیار داستانی در خلق گیم‌های داخلی، تلاش ها برای تولید بازی های رایانه ای ایرانی آغاز شد.

یکی از منابعی که می تواند به ما در ساخت بازی های بومی کمک کند قصص قرآنی است که ما می توانیم مفاهیم ظریف و لطیف قرآنی را در قالب بازی های رایانه ای به نسل نوجوان و کودک جامعه منتقل کنیم.

مهدی حق‌وردی‌طاقانکی، کارشناس بازی‌های رایانه‌ای،معتقد است، قصص قرآنی در ساخت بازی‌های اسلامی ایرانی، از ظرفیت بالای برخوردارند.

او می گوید: استفاده از قصص قرآنی، می‌تواند در ساخت بازی‌های رایانه‌ای مورد استفاده قرار گیرد و نباید آن را نادیده گرفت. باید تلاش کنیم تا مفاهیم و ارزش‌های دینی و قرآنی را به صورت غیرمستقیم به کاربران انتقال دهیم چرا که پیام مستقیم سبب دلزدگی می‌شود.

در سناریو‌نویسی بازی‌های رایانه‌ای بر مبنای قصص قرآنی باید توجه شود تا پایان بازی حرفی برای گفتن وجود داشته باشد و به‌گونه‌ای نباشد که کاربر از پایان داستان مطلع بوده و دیگر انگیزه‌ای برای ادامه بازی نداشته باشد.

استفاده از قصص قرآنی بسیار عالی خواهد بود مشروط بر اینکه با ظرافت و دقت سناریوی مناسبی گنجانده شود تا سبب دلزدگی کاربر نشود. استفاده از اصل داستان قرآنی و مفاهیم قرآنی در کنار هم در قالب پیام‌های غیرمستقیم اثرگذاری‌ بیشتری خواهد داشت.

قصص قرآنی یکی از بهترین ظرفیت‌های منابع کشور به شمار می‌رود که اگر دست‌اندرکاران امر، توجهی به این موضوع داشته باشند، قطعاً می‌توانند بهترین بازی‌ها را روانه بازار کنند. اما تاکنون چند درصد از بازی‌ها به قصص قرآنی اختصاص داده شده است؟ و چند درصد از آن به مبانی و مفاهیم دینی و اسلامی توجه دارد؟قصص قرآنی از ظرفیت بسیار بالایی در ساخت بازی‌های رایانه‌ای برخوردار اند و می توان به کمک آنها کودکان را با مباحث قرآنی آشنا کرد.

شخصیت‌های دینی و اسلامی از دیگر مباحثی است که اگر در بازی‌های رایانه‌ای ورود یابد، در آینده شاهد کشوری با معیارهای فرهنگی و اسلامی غنی خواهیم بود چرا که این کودکان، نسل جوان آینده خواهند بود و هر اقدامی برای رشد شخصیت آنها انجام دهیم، توانسته‌ایم ایرانی بسازیم با معیارهای غنی اسلامی.

حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی اصغری، کارشناس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در خصوص ویژگی های بازی‌های ایرانی، اسلامی،می گوید:بازی رایانه‌ای ایرانی ـ اسلامی باید به گونه‌ای باشد که در وهله اول اوقات فراغت کاربر را پر کند و سپس تأثیر مثبتی از آن را بر روی کاربر باقی گذارد تا نتایج بازی، قابل استفاده در مسیر زندگی و فعالیت‌هایش باشد.

در بازی‌های ایرانی ـ اسلامی، ابتدا باید نمادهای ایرانی و اسلامی رعایت شود و به این گونه نباشد که در این نوع از بازی‌های تولیدشده از نمادهایی استفاده شود که ربطی به مقوله دین و اسلام نداشته باشد.

نوع بازی‌های ایرانی ـ اسلامی باید به گونه‌ای باشد که مباحث اسلامی و ایرانی در آن رعایت شود و اخلاق در آن حرف اول را بزند. همچنین خشونت و مباحثی که هیچ سنخیتی با مباحث اسلامی ندارد، داخلش بروز نکند.

گاهی‌ اوقات در برخی از بازی‌هایی که به نام بازی‌های ایرانی ـ اسلامی تولید می‌شود که برگرفته از بازی‌های غربی است و جذابیت‌های کاذبی که به آن اضافه می‌شود، سبب رسوخ خشونت به صورت لایه‌ای در بازی‌ها می‌شود و در ظاهر این مورد قابل مشاهده در بازی‌ها نیست. این خشونت‌ها باید به گونه‌ای کنترل شود که با کاربر سازگاری داشته باشد و سن کاربر بتواند پذیرای آن باشد.

نقش این بازیها تا حدی در روند رشد جسمانی و روحی روانی کودکان انکارناپذیر است به طوری که کودک بسیاری از مهارت های فردی و اجتماعی مورد نیاز برای زندگی آینده خود را از طریق همین بازیهایی که به نظر بسیاری بی اهمیت جلوه می کند می آموزد. در زمان حاضر بازیهای رایانه ای به یک نهاد اجتماعی کننده تبدیل شده اند که سن اثرگذاری را کاهش داده اند به گونه ای که اگر کودک از 7 تا 8 سالگی به برنامه های تلویزیون واکنش نشان می دهد و معنای روایت و شخصیتها را می فهمد، این سن در مورد بازی های رایانه ای به پنج سالگی می رسد.

بدین ترتیب بازیهای رایانه ای که اجتماعی کردن کودک را زودتر از سایر رسانه ها آغاز کرده اند، در انتقال نمودهای فرهنگی به کودک قوی تر از سایر رسانه ها عمل می کنند.

یک نظرسنجی در اروپا نشان می دهد که بازی‌های رایانه ای برای جوانان و نوجوانان بیش از سایر محصولات سرگرم کننده اهمیت دارد؛ به همین دلیل است که در اکثر کشورها سرمایه گذاری برای تولید این رسانه نوین به مراتب بیشتر از دیگر مقوله های فرهنگی است.

بازی‌های رایانه‌ای هم می‌تواند یک فرصت باشد و هم یک تهدید. بازی‌های رایانه‌ای به کودکان کمک می‌کند تا بسیاری از مهارت‌های‌شان تقویت شود. برای مثال با تولید بازی‌های رایانه‌ای می‌توان کودک را در امر آموزش قرآن یاری رساند. به واسطه این بازی‌ها می‌توان بسیاری از مفاهیم قرآنی را در آن گنجاند و در درون‌شان نفوذ کرد.

بازی‌های رایانه‌ای کودکان را وارد دنیایی می‌کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل از این بازی‌ها لذت می‌برند. بنابراین می‌توان از این بازی‌ها در راستای اهدافمان بهره‌مند شد.نهادهای دینی و فرهنگی همچون حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها در تولید بازی‌های رایانه‌ای

ایرانی ـ اسلامی می توانند نقش موثری ایفا کنند. اگر در تولید بازی‌های رایانه‌ای بتوان از حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها مشاوره گرفت و به صورت تخصصی وارد این حوزه شد، می‌توانیم شاهد نتایج تأثیرگذاری باشیم.

اکنون مباحث مختلفی روی زمین باقی‌مانده است که کسی به سراغ آن مباحث نمی‌رود.اگر گروه‌های مختلفی در حوزه و دانشگاه تشکیل شوند و وارد مباحث دینی و اسلامی شوند، بازی‌های تولیدشده براساس آن مباحث به لحاظ فنی و محتوایی در سطح بالایی قرار خواهد گرفت.