این گزارش با سند و آمار روند حرکتی ساخت و بازار گیم های ایرانی را زیر ذره بین می برد. 

علی سیف الهی

شورشی های سومالی برای اینکه بتوانند سربازان و نیروهای شبه نظامیشان را تأمین کنند، بین خودشان قانون گذاشته بودند که استفاده از هر نوع سرگرمی دیجیتال مثل فیلم، موسیقی و بازیهای رایانه ای و حتی درس و مدرسه هم قدغن است. حالا از پارسال که گورشان را گم کرده اند، بچه ها و نوجوانان پایتخت نشین موگادیشو به جای اسلحه، دسته کنسولهای کامپیوتری دستشان می گیرند و و روی نیمکت های چوبی گیم نت های جنگ زده سرگرم بازی اند. خانواده هایشان هم ترجیح می دهند به جای اینکه آنها بمب انسانی باشند، روزگارشان را با بازیهای رایانه ای بگذرانند. درست مثل اهالی اروپا که سال گذشته بیشتر از فیلمهای هالیوودی پول پای این بازیها دادند. بازاری که در دنیا 7200000000000 نومان (تازه به احتساب طبق نرخ امروز دلار!) گردش مالی دارد اما سهم ناچیزی از آن توی جیب ایران می رود. برای سر درآوردن از رمز و راز این ماجرا و رصد اوضاع و احوال صنعت بازیهای رایانه ای ایران سرکی در آمار و ارقام گفته های مسؤلانش کشیدیم تا بدانیم کی قرار است این مراحل اولیه را بگذرانیم و به غول اصلی اش برسیم!
شواهد نشان می دهد ما با تولید 130 بازی ایرانی در چند سال گذشته نبض کیفیت و کمیت بازار منطقه خاورمیانه را در دست گرفته ایم، جوری که با همین بضاعت کم در برابر جیبهای پرپول و سرمایه گذاریهای کلان کشورهایی مثل ترکیه و امارات فعلاً مقاومت کرده ایم و صدر جدول در قرق ایران است. قهرمانی که به دلایل مختلف قدرت رقابت با آمریکا، ژاپن، کانادا و فرانسه به عنوان تولیدکننده های اصلی بازی در جهان را ندارد. علت اول حجم باورنکردنی خرج جماعت فرنگی برای تولید بازیهایشان است که اصلاً در مخیله ما نمی گنجد. به طور مثال هزینه ای که برای تولید بازیهای رایانه ای وطنی و تراز اولی مثل میرمهنا شده، یک پانصدم بودجه تولید بازیهای رایانه ای مشابه این آثار در خارج از کشور است. یا برای ساخت بازی لطفعلی خان زند فقط 50 میلیون تومان خرج شده که اگر بخواهد تبلیغات تلویزیونی داشته باشد باید 100 میلیون تومان کنار بگذارد! استودیوهای خارجی معمولاً برای تولید یک بازی 700 برابر ما هزینه می کنند. سندش هم خرج 60 هزار دلاری (معادل 108 میلیون تومان امروز!) برای بازی انگری بردز است که پروژه پیش پا افتاده ای به نظر می رسد اما احتمالاً برار با هزینه های تولید پروژه عظیم بومی مثل گرشاسپ است! محاسبه هزینه تولید پروژه هایی مثل call of duty با خودتان! از طرف دیگر در حال حاضر سالانه حدود 40 میلیون نسخه بازی رایانه ای و کنسولی خارجی در کشور به فروش می رسد که فقط 400 هزار نسخه آن ایرانی است. وقتی پای بازیهای هزار تومانی قاچاقی در میان باشد، انتظاری بیشتر از فروش 10 درصدی بازیهای ملی نیست.
گیم سازها در راهند
کارشناسان مخاطبان بازیهای رایانه ای در کشور را حدوداً 20 میلیون نفر تخمین می زنند که روزی دو ساعت پای این بازیها وقت می گذارند. ظرفیت فوق العاده ای که 2800 بازی مجوزدار داخلی و خارجی بازار کشور آنها را سیر نمی کند و مسؤلان را به فکر انداخته است از نیروهای خوش فکر و جوان بهره ببرد تا بتواند خوراک این همه مخاطب را تأمین کند. بنیاد ملی بازیهای رایانه ای به عنوان سردمدار این موضوع به میدان آمده و با راه اندازی انستیتو ملی بازی سازی قدرت ابتکار را به دست گرفته است. الان 160 دانشجوی فعال زیر نظر سازندگان بازیهای رایانه ای موفق ایرانی مثل گرشاسپ، آسمان دژ و طلای سیاه آموزش می بینند تا در آینده ای نه چندان دور محصولات آنها بازار را قبضه کند. تا چند وقت دیگر دوره های کاردانی بازیهای رایانه ای هم در دانشگاه جامع علمی کاربردی راه اندازی خواهد شد. در عمر چهار ساله بنیاد که نسبت به کشورهای خارجی فقط یک دهم سن 40 ساله آنها کار کرده، 15 شرکت خصوصی پروانه بازی سازی گرفته اند و 6 مجوز برای برگزاری مسابقات بازیهای رایانه ای در سراسر کشور صادر شده که نشانه هایی از پر و بال دادن به پرورش این صنعت و سازندگان جوان آن است.
گیمز دات آی آر
ایران در همین چهار سالی که وارد رقابت با شرکتهای فرنگی شده، ابتکاراتی رو کرده که دهان کشورهای دیگر را باز گذاشته است. راه اندازی نظام رده بندی سنی بازیهای رایانه ای (اسرا) یکی از همین کارها بوده که در آن محتوای بازیهای داخلی و خارجی را از نگاه روانشناسی و جامعه شناسی دسته بندی و روانه بازار می کنند. نظامی که چشم کشورهایی مانند ترکیه، امارات و مالزی را هم گرفته و آنها هم مشتری پر و پا قرص این ابتکار شده اند. در طول این مدت به گفته مسؤلان بیش از 2100 اثر خارجی با استفاده از نظام رده بندی اسرا محتوا سنجی شده اند که یک سوم این آثار نامتناسب با فرهنگ ما، یک سوم نیازمند به ویرایش و یک سوم دیگر هم قابل عرضه در بازار شناخته شدند. آمار و ارقام نشان می دهد ایران حضور پررنگی در نمایشگاه های بین المللی هم داشته است. بنیاد ملی بازیهای رایانه ای برای جذب مشتری و بازاریابی در 14 نمایشگاه جهانی از گیم کانکشن فرانسه، گیم اکسپو دبی تا سی گراف هنگ کنگ و گیمزکام آلمان حضور داشته. همه این فعالیتها کم کم سطح فعالیتهای ایران در منطقه و جهان را بالا برده و همین روزهاست که برای گرفتن نبض بازار جهانی خیز برداریم. نشانه اش هم اینکه یورو گیمر این اواخر اسم بازی خلیج عدن را گذاشته کال آف دیوتی ایرانی!
دنیا ما داریم می آییم
پیش بینی می شود از سال 2020 به بعد رسانه حاکم در دنیا بازیهای کامپیوتری خواهد بود. به خاطر همین بنیاد ملی بازیهای رایانه ای برنامه هایی هم برای قبضه کردن بازار داخلی و خارجی در سرش دارد. این بنیاد سند چشم انداز و برنامه ریزی دقیق کوتاه مدتی را برای 15 سال آینده در تدارک دیده و امیدوار است با مستقل شدن بودجه ای درس و حسابی برای خودش دست و پا کند. آنها برای رسیدن به همه این هدفها وارد دو حوزه بازی سازی برای کنسول و کژوال ها شده اند و همین روزها از 16 بازی جدید رونمایی می کنند. همین الان بیش از 100 پروژه بازیهای رایانه ای ایرانی در کشور در حال انجام است. با این اوضاع و احوال هیچ بعید نیست تا چند سال دیگر بچه های موگادیشو روی نیمکتهای چوبی گیم نت های بازسازی شده گیم های ایرانی بازی کنند!