بازی‌های رایانه‌ای یا صحیح‌تر آن "ویدئویی"، امروزه تبدیل به صنعتی استراتژیک و درآمدزا شده است به نحوی که از آن تعبیر به هنر، صنعت و رسانه می‌شود. ساخت بازی‌های رایانه‌ای در کشور ما قدمت چندانی ندارد اما در همین زمان که کمتر از یک دهه است پیشرفت‌های بسیار خوبی صورت گرفته، به نحوی که بازی‌سازان ایرانی در دنیا شناخته شده هستند. اما ورود بازی‌های قاچاق خارجی به بازار داخلی و عدم رعایت قوانین در این خصوص و کیفیت پایین بازی‌های تولیدی داخل باعث شده تا نهال نحیف این صنعت نوپا امروز با تهدید جدی روبرو شود. مهندس حسن کریمی قدوسی مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای که خود نیز در جرگه بازی‌سازان مطرح کشور می‌باشد با حضور در محل «نسیم آنلاین» به سوالات ما در این خصوص پاسخ داده و از دغدغه‌های مهمی که در این حوزه وجود دارد سخن به میان آورد. 

حسن کریمی قدوسی: طبق بررسی که سال گذشته انجام دادیم 80 درصد از تحقیقاتی که در این 5 یا 6 سال گذشته انجام شده در مورد اثرات مخرب بازی‌های رایانه‌ای بوده است، یعنی وقتی شما در گوگل عنوان بازی‌های رایانه‌ای را جستجو می‌کنید عکس‌هایی که به عنوان نتیجه نشان داده می‌شود چهره بدی از بازی‌های رایانه‌ای را نشان می‌دهد. من با این قضیه خیلی مخالفم که ما بنشینیم اینجا و بگوییم که غربی‌هایی که دارند سعی می‌کنند بازی را وارد فرهنگ ما کنند خودشان از بازی استفاده نمی‌کنند و این کارها را صرفا برای این انجام می‌دهند که ما جهان سومی‌ها تحت تاثیر قرار بگیریم. اتفاقا آنها از بازی استفاده می‌کنند ولی می‌دانند از چه بازی مناسبی استفاده کنند.

همین مشکل را ما با برخی مراکز فرهنگی داشتیم، با چند نفر از مدیران آنجا جلسه گذاشتیم و اعلام کردیم که با هزینه بنیاد بازی ایرانی را تبلیغ کنیم و در سود فروش بازی هم آنها شریک شوند، اما گفتند برای ما ابلاغیه آمده که نمی‌توانید تبلیغ یا فروش بازی داشته باشید. گفتم چرا؟ گفتند به خاطر اینکه باید کاری کنند که باعث تحرک‌ بچه‌ها شود!

نباید بگوییم که بازی کلا بد است، باید بگوییم که آن چیزی که بد استفاده شده، بد است

در جلسه شورای عالی فضای مجازی سال گذشته که بحث برنامه ملی بازی مصوب شد، من یک مطلبی ارائه دادم تا افرادی که در جلسه حاضر بودند ببینند که دنیا درباره فضای بازی‌ها چه کاری انجام داده است. فیلمی نشان دادم و اول از همه آنها عذرخواهی کردم و گفتم که من قصدی ندارم که خدای ناکرده بگویم که ایالات متحده کشور خوبی است ولی ببینید آنها که اینقدر سکولار و لائیک هستند دارند چه کار می‌کنند.5 سال پیش خانم کلینتون که امروز نامزد حزب دموکرات است یک طرحی را به نام "طرح حمایت از خانواده‌ها در مقابل بازی‌های خشن و با محتوی پورنوگرافی" به مجلس ‌می‌برد اما نمی‌گوید که می‌خواهم جلوی بازی‌ را بگیرم بلکه می‌گوید که قانونی به مجلس برده‌ام که بر اساس آن فروشنده‌های بازی حق فروش بازی‌های بالای 18 سال را به بچه‌های زیر 18 سال ندارند. مثل قانون سیگاری که در داخل داریم.

سازندگان دستگاه‌ها و کنسول‌های بازی موظفند قابلیت‌هایی بر روی تولیدات‌شان تعبیه کنند که والدین بتوانند با استفاده از یک رمز عبور تنظیماتی برای محدود کردن استفاده بچه‌ها انجام دهند. مثلا تنظیم کنند که بچه‌شان 7 سال دارد و در هفته 20 ساعت حق بازی کردن دارند. مزیت این کار این است که اگر بخواهند بازی برای سن 12 سال نصب کنند دستگاه از این کار ممانعت کند. پلی استیشن، ایکس باکس، وی و همه این کنسول‌های بازی این قسمت محافظت خانواده را دارند، می‌خواهم بگویم که قانون را که وضع می‌کنند حداقل قابلیت اجرا کردنش را ایجاد می‌کنند. ما در کشور نباید بگوییم که بازی کلا بد است باید بگوییم که آن چیزی که بد استفاده شده بد است. این امر باعث می‌شود که فضای بازی در کشور بهم بخورد.

ما 10 تا آیتم در انیمیشن دیرین دیرین درست کردیم که سه تا از این موارد ساخته شد و دو تا از آنها توزیع شدند که در حدود 300 تا 400 هزار نفر بازدید کننده داشت. 10 تا آیتم مورد اشاره مربوط می‌شود به اینکه وقتی بچه‌های شما بازی می‌کنند در کنار آنها باشید یا بازی مناسب بچه‌های خودتان را بخرید ما باید این پیام را منتقل می‌کردیم که انجام دادیم. بر اساس رده بندی سنی مناسب و مجاز با هولوگرام را برای بچه‌ها بخرید چرا که بازی‌های غیر مجاز به بچه‌های شما آسیب می‌رساند. همین دو پیام را به صورت خاص بیان کردیم بگذریم از اینکه دولت و مجلس باید قوانینی وضع کنند آنها هزاران مشکل برای خود دارند. من در آن جلسه برای خانواده‌ها و دولتی‌ها گفتم قانون‌های مرتبط را وضع کنند، پای کار بیایند.

ما 8 ماه پیش در بنیاد آیین‌نامه‌ای طراحی کردیم تا نظام رده بندی "اسرا" قانونی شود آن را برای تصویب به شورای فرهنگ عمومی بردیم اما دولتمردان و مسئولان ما این قدر گرفتارند و مشکل دارند که اگر مسئولی روی میزش یک چک لیست بگذارد که در آن 20 مورد کاری وجود داشته باشد و از 1 شروع به تیک زدن کند مورد 17 و 18 که مربوط به بازی باشد به آن نخواهد رسید و همیشه این موضوع مغفول مانده است.

«نسیم آنلاین»: درمورد تبادل پول مجازی در بازی‌های خارجی چه سیاستی دارید؟

ما سال گذشته برای اینکه قانون عوارض بازی‌های خارجی را وضع کنیم به کمیسیون فرهنگی مجلس و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی رفتیم و تلاش بسیاری کردیم چون می‌دانستیم که از ابتدای امسال بازی‌های خارجی زیادی مثل کلش رویال وارد بازار داخلی شده و به صورت رسمی می‌خواهند در کشور فروخته شوند.

مسئولان کشور در زمینه بازی‌های رایانه‌ای دغدغه ندارند و اصلا پای کار نمی‌آیند

سیاست اول ما این است که بازی‌های خارجی به صورت رسمی در کشور فروش داشته باشند و اعتقاد دارم چون رسمی است ممکن است 20 تا 30 درصد بیشتر بفروشند اما حداقل شفاف است و شما می‌بینید که چقدر ارز از کشور در حال خارج شدن است. البته کلش آف کلنز در حال ضعیف شدن است و رویال دارد جایگزین آن می‌شود ولی آن موقع همه می‌رفتند گیفت کارت و جِم می‌خریدند وهیچ چیزی قابل احصا نبود، اما الان حداقل می‌دانیم که چه کسی مسئول است و یخه‌اش را می‌توانیم بگیریم به اضافه اینکه 10 درصد مالیات بر ارزش افزوده از آنها گرفته می‌شود.

سال گذشته طرحی به سازمان مدیریت و برنامه ریزی بردیم که 10 درصد و نه بیشتر، از بازی‌های خارجی عوارض گرفته و به حساب خزانه واریز شود، یک هیات مدیریه هم این پول‌ها را برای تبلیغ بازی ایرانی استفاده کنند. من رفتم کمیسیون فرهنگی یک ساعت خواهش و تمنا و التماس کردم ولی اصلا در کمیسیون تلفیق مطرح نشد. یعنی اگر کمیسیون فرهنگی 100 تا کار داشته باشد هیچ‌کدام از آنها بازی رایانه‌‌ای نیست، بعد آنها به ما گیر می‌دهند و می‌گویند چرا این سایت‌های دانلود بازی را فیلتر نمی‌کنید یا عوارض نمی‌گیرید.

وضع کاملا مشخص است مسئولان ما چون دغدغه ندارند اصلا پای کار نمی‌آیند و این به خاطر گرفتاری بیش از حد آنها است که این حوزه اولویت آخرشان است. از طرف دیگر مردم ما هم بلد نیستند درست از بازی استفاده کنند. اگر این دو موضوع درست شود خیلی وضع تغییر می‌کند.

امجدیان: هنرمندان هم پای کار نمی‌آیند. مثلا در حوزه کتاب بالاخره یواش یواش دارند ورود می‌کنند. مثلا یک برنامه به نام کتاب باز درست شده که اهالی سینما کلا راجع به کتاب صحبت می‌کنند اما در حوزه بازی واقعا نمی‌آیند.

میانگین سنی بازی در دنیا 38 سال و در ایران 16 سال است

«نسیم آنلاین»: خوب این ژست بسیار بدی است، مثلا اگر من فردا بین همکارانم بگویم که دیشب 2 ساعت بازی کردم آنها من را مسخره می‌کنند.

کریمی قدوسی: میانگین سنی بازی در دنیا 38 سال است چرا می‌ترسید؟ من خودم همیشه شجاعانه گفته‌ام معمولا هفته‌ای یک ساعت در شب بازی می‌کنم. آمارهای جهانی می‌گوید 36 درصد گیمرهای دنیا بالای 38 سال سن دارند این آمار دقیق و مربوط به دو هفته پیش است. بر اساس آمار سال 92 میانگین سنی گیمرها در کشور 16 سال است.

«نسیم آنلاین»: الان اگر بخواهیم حساب کنیم بزرگترین مشکل ما در حوزه بازی‌ها چیست؟ چون من احساس می‌کنم با همین گردش مالی که در کشور داریم راحت می‌توانیم بازی‌سازهای خودمان را مدیریت و تقویت کنیم و هم بازی‌های خارجی را سر و سامان بدهیم. در حقیقت مشکل ما قانون است یا عدم مدیریت؟

کریمی قدوسی: کپی رایت در کشور ما نیست. ببینید فعل کپی یک بازی به همین سادگی است که شرح می‌دهم، یک تعداد سی دی خام و دو تا دی وی دی رام و یکی از این اینترنت‌هایی که محدودیت دانلود شبانه ندارند بگیرید و یک بازی که نهایت 30 گیگ است را از شب تا صبح برای دانلود بگذارید. صبح فایل‌های دانلود شده را بر روی این دی وی دی‌ها کپی کنید و سی‌دی‌ها را برای فروش به مغازه اطراف خانه‌تان ببرید تا برای شما بفروشد. با این شرایط من چگونه می‌توانم این حجم از کپی موجود در بازار را بردارم، خوب نمی‌توانم چون قانون آن اصلا وجود ندارد.

قانونی برای فیلتر سایت‌های ارائه دهنده بازی‌های خارجی به صورت مجانی وجود ندارد

یک درختی که در آمده و من فقط هر از چندگاهی دو تا از برگ‌هایش را می‌زنم و خوشحالم که دارم آن را حرص می‌کنم در صورتیکه شاخه و ریشه و تنه همه اینها وجود دارد. تنه آن قانون کپی رایتی است که در کشور نداریم یعنی اینکه شما به راحتی می‌توانی بازی خارجی را کپی کنی.

در کارگروه گفتیم بیاییم با این سایت‌های معروفی که دانلود بازی‌ها را قرار می‌دهند برخورد کنیم، دوستان گفتند که آنها بازی خارجی را مجانی می گذارند و چون مجانی است ما قانونی نداریم که فیلتر کنیم. بعد گفتند باید محتوی مجرمانه داشته باشد، گفتم من به این بازی‌ها مجوز داده‌ام و ناشران در بازار آنها را دارند منتشر می‌کنند ولی این سایتها به صورت مجانی دارند آپلود می‌کنند بعد آنها گفتند ما نمی‌توانیم فیلتر کنیم. گفتند برای چی می‌خواهید آنها را فیلتر کنید؟ ناشر ایرانی را دارند تو سرش می‌زنند می‌گویند بیا بازی ایرانی را بخر. در حقیقت آن ناشر هم دارد قاچاق می‌کند، اما برای انتشار بازی خارجی مجوز قانونی دارد. یعنی آنها هم بازی را دانلود می‌کنند اما بازی را به صورت کارخانه‌ای بر روی سی دی می‌زنند.

اصلا ناشری در کار نیست. شما بروید یک بازی خارجی که من به آن مجوز داده‌ام را مجانی برای دانلود قرار بدهید بعد من نتوانم شما را فیلتر کنم یعنی نمی‌توانم بگویم که شما دارید فاتحه بازار را می‌خوانید، این ناشر دارد هزینه می‌کند، بعد کارگروه می‌گوید که همه محصولاتی که از خارج از کشور می‌آید را می‌توانیم مجانی استفاده کنیم. در این شرایط چگونه می‌توانیم بازار داشته باشیم.

«نسیم آنلاین»: نسخه‌های اوریجینال بازی‌هایی غیر ایرانی که روانه بازار می‌‍شوند بعد از چه مدتی در اینترنت آپلود می‌شود؟

کریمی قدوسی: نسخه‌های بازی‌هایی که آپلود می‌شوند در واقع کرک شده‌اند، اورجینال هیچ وقت آپلود نمی‌شود. اورجینال یعنی اینکه هیچ وقت کرک نشده باشد. نسخه‌های کرک شده بازی‌های خارجی در سایت‌های خارجی در ظرف کمتر از 4 یا 5 ساعت و در ایران کمتر از یک روز آپلود می‌شوند.

در همه جای دنیا شما می‌توانید با تورنت دانلود کنید. تکنولوژی تورنت، نظیر به نظیر است. یعنی علتی که در خارج خود آمریکایی‌ها نمی‌توانند با این پدیده برخورد کنند این است که شما دارید مستقیم از هاردهای بقیه دانلود می‌کنید. هیچ فایلی بر روی سرور وجود ندارد، تورنت فقط این وسط یک هاب است. من این فایل را روی کامپیوترم دارم  شما هم از روی کامپیوتر من دانلود می‌کنید. چون شما مستقیم از روی کامپیوتر من دانلود می‌کنید دیگر واسطه‌ای این وسط ندارید. برای همین واسطه را نمی‌توانند کاری کنند چون قانونی در این خصوص وجود ندارد. اما اگر بفهمند تو داری این کار را می‌کنی یعنی اگر IP شما را دنبال کنند سر وقت شما خواهند آمد. IP شما را چگونه دنبال می‌کنند؟ ما در دنیا  IP ثابت داریم که مربوط به شما است و از این طریق مکان زندگی شما تعیین می‌شود پس کسی که بخواهد این کار را انجام دهد باید خیلی جرات داشته باشد یا با چند تا VPN زدن این کار را انجام دهد.

دوستی در سوئد دارم که از او پرسیدم که شما که اینترنتی با سرعت 100 مگابیت بر ثانیه دارید چرا اینها را می‌خرید و دانلود نمی کنید؟ گفت من خودم 4 تا VPN می‌زنم به خدا جرات نمی‌کنم دانلود کنم.

در فضای مجازی IPها باید استاتیک شوند و قانون کپی رایت باید اجرا شود

بیایید یک تست بکنیم مثلا اسم یکی از بازی‌هایی که جدیدا آمده است را در گوگل جستجو کنید هیچ سایت خارجی را نمی‌توانید پیدا کنید که به صورت FTP از آن دانلود کنید. یعنی روی لینک سایت کلیک کنید و آن پایین شروع به دانلود کند. هیچ سایتی پیدا نمی‌کنید هر چی پیدا کنید تورنت است. حالا با نام فارسی جستجو کنید 30 سایت اولی که گوگل به شما نشان می‌دهد به صورت FTP فایل‌ها را برای دانلود قرار داده‌اند. یعنی آن وب سایت خوش و خرم دارد برای خودش کار می‌کند در صورتی هم که هیچ کسی نمی‌تواند کاری انجام دهد و به صورت مجانی هم دارد کار می‌کند، من هم نمی‌توانم فیلترش کنم. تورنت هم دیگر هیچ، IPها هم که استاتیک نیستند یعنی اینقدر مشکل ریشه‌ای وجود دارد. در فضای مجازی ده‌ها کار باید انجام شود، IPها باید استاتیک شود قانون باید رعایت شود، کپی رایت باید رعایت شود و ...

«نسیم آنلاین»: جالب این است که IP استاتیک را در ایران می فروشند یعنی هزینه مضاعفی شما باید بدهید.

کریمی قدوسی: جالبه همین شرکت‌های ISP دارند IP استاتیک را می‌فروشند و فقط برای شرکت‌های حقوقی، حقیقی IP استاتیک نمی‌خواهند. اصلا در بحث همین شبکه ملی اطلاعات بحث IP استاتیک بسیار مهم است چگونه می‌خواهید در کشور رگلاتوری کنید در صورتی که ندانید چه کسی از چه چیزی دارد استفاده می‌کند؟ واقعا نمی‌دانم که چقدر زیر ساخت در کشور ما وجود دارد.

18 میلیون و 500 هزار گیمر در کشور وجود دارند

«نسیم آنلاین»: البته کپی رایت در کنار مزایایی که دارد مسائلی را هم دارد مثلا اگر فقط دستگاه‌های دولتی بخواهند برای ویندوز به ماکروسافت پول بدهند!

کریمی قدوسی: یک نکته خیلی جالبی وجود دارد، با نماینده انجمن بازی‌سازان اسپانیا صحبت می‌کردم؛ از ما پرسید که چقدر گیمر دارید؟ گفتم بر اساس آمار 18 میلیون و 500 هزار نفر. گفت مگر شما کپی رایت را رعایت می کنید؟ گفتم نه. گفت 18 میلیون و 500 هزار نفر! می‌دانید چقدر پول بازی می دهند؟ گفتم مثلا 5 هزار تومان یک دلار یا دو دلار. گفت بازی 60 دلار را یک یا دو دلارمی‌خرید؟ گفت اینها گیمر نیستند اینها دزد هستند اصلا ما اینها را به عنوان گیمر نمی‌شناسیم!

از من پرسید در زمینه بازی‌سازی در کجاها موفق هستید؟ گفتم مثلا ما در هنر دو بعدی عالی هستیم چون نقاش‌های ما از قدیم خیلی خوب بودند ولی هنر سه بعدی ما خیلی خوب نیست برنامه نویسی ما خیلی خوب نیست.

گفت می‌دانید چرا این اتفاق دارد می‌افتد که هنر دو بعدی شما قوی است و بقیه هنرهای شما ضعیف است؟

گفتم نه!

گفت به خاطر اینکه هنر دو بعدی کار کردن نرم افزار و تکنولوژی نمی‌خواهد، هنر دست است یعنی با فوتوشاپ فرد نقاشی و تصویر می‌سازد. هنر سه بعدی و برنامه نویسی تکنولوژی است یعنی تری دی مکس، مایا یا براش یا تکنولوژی‌هایی مثل این.

گفت دلیل اینکه آدم عمیق در این حوزه ندارید به خاطر این است که شما کپی رایت را رعایت نمی‌کنید.

کشور روسیه هم تا 3 سال پیش کپی رایت را رعایت نمی‌کرد. الان که دارد رعایت می‌کند ببینید اگر کسی قانون را رعایت نکند چند هزار دلار جریمه می‌شود. دو نوع جریمه وجود دارد کسی که از محصول کپی استفاده می‌کند، جریمه می‌شود و کسی که کپی کار است جریمه‌اش بسیار بیشتر و تا دو سال زندان می‌رود.

«نسیم آنلاین»: اگر کپی رایت در کشور رعایت شود ما چه تعداد گیمر داریم؟ چقدر ریزش می‌کنند؟

کریمی قدوسی: ریزش نمی‌کنند می‌روند به سمت اینکه محصولات ارزان‌تر بخرند. مگر همه جای دنیا همه محصولات 60 دلار است؟ در دنیا از 0 تا 100 دلار انواع بازی وجود دارد.

در واقع در ایران ما تمام بازی‌ها را 8 هزار تومان می فروشیم که همان قیمت خود سی دی را تقریبا داریم دریافت می‌کنیم. قیمت‌گذاری سی دی بر اساس محتوی سی‌دی نیست. ارتش های فرازمینی 8 هزار تومان است و بازی دیگری که ارزشش پایین‌تر می‌باشد 8 هزار تومان، این افتضاح است! به نظر من اصلا گیمرها کم نمی‌شوند بلکه یاد می‌گیرند درست استفاده کنند.

در صورتی که بازی 60 دلاری را شما دو دلار می فروشید آنگاه از من سوال می‌کنند که چرا کیفیت بازی‌های داخلی پایین است و مردم اقبالشان برای بازی‌های ایرانی از دست داده‌اند؟ بازار مسخره‌تر از این مگر می‌شود شما بازی را به جای 60 دلار دو دلار می فروشی معلوم است این دو هیچ وقت به هم نمی‌رسند.

«نسیم آنلاین»: نقش کنسول‌ها را در استفاده از بازی‌های اوریجینال چقدر می‌دانید؟

کریمی قدوسی: خیلی کم ولی بهترین بازی اوریجینال پلی استیشن 4 یا ایکس باکس، که فیفا است پارسال 40 هزار نسخه در کشور فروخت. داریم در مورد جایی صحبت می‌کنیم که فیفا غیر اورجینال یعنی فیفایی که برای PC و ایکس باکس باشد یک میلیون دویست تا یک میلیون و سیصد هزار نسخه فروخت. همان طور که می‌دانید دو دسته‌ کنسول‌ کپی و غیر کپی وجود دارد.

فکر کنید اصلا کپی رایت درست نشود و می‌خواهیم حوزه گیم کشور را درست کنیم. من فقط می‌گویم که چه اتفاقی می‌خواهد بیافتد خودتان دیگر قضاوت کنید. بعد از ارائه بازی 5 ساعت طول می‌کشد که نسخه خارجی آن منتشر شود یا مثلا یک روز طول بکشد که در سایت‌ها قرار گیرد. همان لحظه‌ای که روی سایت قرار می‌گیرد ناشر بازی را برای ما می فرستد تا آن را بررسی کنیم. آنجا کپی‌کار روی سی دی خام بازی را می‌زند و در مغازه‌ها توزیع می‌کند. پس بازی توزیع شده و الان توسط کپی‌کار بر روی سی دی معمولی فروخته می‌شود و تازه ناشر محتوی را فرستاده تا من بررسی کنم.

یک بازی تقریبا 100 تا 150 نفر ساعت طول می‌کشد تا بنیاد آن را بررسی کند. تنها 40 ساعت طول می کشد که یکی بازی را تمام کند. باید تمام ابعاد و زوایای بازی را بررسی کنیم. من نمی توانم تمام گوشه‌های بازی را ببینم به خاطر اینکه بازی باز است و مثل فیلم نیست که فریم به فریم جلو بزنم. مثلا بازی‌ای مثل GTA مثلا کل شهر تهران را می‌توانی حرکت کنی مگر من می‌توانم تک تک دیوارهای شهر را نگاه کنم که پوستر چه چیزی زده شده تا من به آن مجوز رسمی بدهم؟ پس نمی‌توانم. البته کارشناسان بنیاد انرژی مضاعفی گذاشته اند تا این قبیل موارد در بازی‌ها وجود نداشته باشد و خدا را شکر در این دو سال هم مورد خاصی نبوده است.

تازه خدا نکند بازی مشکل دار باشد حالا اگر بازی مشکل دار بود 4 یا 5 نفر ویرایشگر در کشور وجود دارند که به صورت غیر مجاز و غیر رسمی بازی را ویرایش می کنند، ویرایشگرها بازی را می گیرند و فایل اجرایی (exe) را به سورس تبدیل می‌کنند. در واقع مهندسی معکوس می‌کنند یعنی کاری می‌کنند که اگر به این سازنده‌های خارجی بگویید سرشان را به دیوار می‌زنند مگر می شود چنین کاری کرد!

تصور کنید عکس‌های یک بازی که در دنیای کامپیوتر به نام texture یا بافت معروف است در حدود یک میلیون باشد، حالا یک بافت یا یک پوستر عکس مستهجنی باشد، باید از میان یک میلیون بافت آن فایل را پیدا کرده و بعد ویرایش کنید. یعنی باید بافت آن را پاک و دوباره آن را کوک کنید تازه اگر بسته شود و ممکن است بسته نشود. یک ماه هم اینجا زمان می‌برد. یک ماه و یکی دو هفته اینجا وقت صرف می‌شود در حالی که بازار رفته و فروش هم کرده تازه ما می‌خواهیم به ناشرمجوز بدهیم.

«نسیم آنلاین»: این پروسه چقدر هزینه دارد؟

کریمی قدوسی: از یک میلیون تا 10 میلیون تومان هزینه دارد که بستگی به حجم ویرایش دارد ممکن است یک فایل صدا باشد بعضی وقت‌ها بچه‌ها یک مرحله را پاک می‌کنند. در امارات که کپی رایت رعایت می‌شود عرب‌ها برای بازی خوب پول می‌دهند. از یک سال تا دو سال پیش عموم بازی‌های اورجینالی که منتشر می‌شد در گام اول روی جلد بازی اسم بازی به عربی نوشته می‌شد، یعنی وقتی جلد بازی را بر می‌گرداندی توضیح بازی انگلیسی و پایین آن عربی، چرا؟ به خاطر اینکه آن سازنده برایش جذاب است که بازی او در منطقه اعراب هم فروش داشته باشد.

بازار بازی‌های PC در کشور در حال از بین رفتن است

شرکت Ubisoft در ابوظبی یک شعبه می‌زند و برای بازی‌هایش زیر نویس عربی می‌گذارد. گام سومی که چند ماه پیش اتفاق افتاد این است که حالا این زیرنویس عربی انجام شد ولی محتوی بازی مشکل دارد، سازنده خودش محتوی بازی را برای کشورهای عربی سانسور کند، او به دنبال فروش بازی‌اش است. توسعه‌دهنده خودش سانسور می‌کند و می‌داند که در کجای بازی تصویری نامناسب برای کودکان قرار دارد کجا استفاده از الکل یا سیگار شده است.

اینها چرا اتفاق می‌افتد چون در راس آنجا قانون کپی رایت وجود دارد و تضمین کرده‌اند که فروش آن بازی دچار خلل و مشکل نشود. حالا 180 درجه عکس آن در کشور است کپی رایت نیست بعد از اینکه بازی منتشر شد تازه ما آن را بررسی می‌کنیم. بازار PC در کشور در حال از بین رفتن است چون من دیر مجوز می دهم او می فروشد و ناشر کم می فروشد، ناشر که کم بفروشد ضعیف می‌شود و بازار مجاز از بین می‌رود و در نهایت تولید ایرانی حمایت نمی‌شود و بازی ایرانی ساخته نمی‌شود، همه می‌روند بازی موبایلی می‌سازند.

«نسیم آنلاین»: بازی‌های رایانه‌ای در بین ابزار تهاجم فرهنگی مثل ماهواره و فضای مجازی چه جایگاهی را دارد؟

کریمی قدوسی:  به نظر شخص من بیشترین تاثیر گذاری بر روی بچه‌ها دارد. یعنی بچه‌ای 10 ساله یا 7 ساله که بازی می‌کند محتوایی می‌بیند و می‌شنود که مناسب سنش نیست و تاثیری که بر روی بچه دارد نه فیلم، نه ماهواره و نه کتاب می‌تواند بگذارد. بچه بعد از 70 ساعت بازی تحت تاثیر قرار می‌گیرد چون با تمام وجودش با آن کاراکتر زندگی کرده است. اینقدر هم ذات پنداری بچه ها با بازی های رایانه ای زیاد است که ماهواره کتاب و تئاتر و سایر محصولات فرهنگی چنین اثری را ندارند.

تکنولوژی جدیدی که ارائه شده یا همان واقعیت مجازی را حتما شنیده‌اید. اینها بسیار وحشتناک هستند. این تکنولوژی به نحوی است که وقتی وسیله مخصوص آن را روی سر می گذارید فرد دیگری نمی‌تواند ببیند که شما چه چیزی را دیده‌اید و بعد از برداشتن آن از روی سر تصویر قطع می‌شود.

یکی از مجلات معروف و مستهجن در حال ساخت فیلم 360 درجه است یعنی من نمی‌دانم در دنیای آینده 10 یا 15 سال بعد چه اتفاقی برای بچه‌ها می‌افتد، کل دستگاهش 300 یا 400 دلار هم بیشتر قیمت ندارد.

آینده گیم واقعیت مجازی است

در خانه‌ای که بازی‌هایی مثل گل یا پوچ بوده تبدیل شد به تلویزیون که همه کنار هم سریال می‌دیدند، بعد تبدیل به کامپیوترهایی شد که بچه‌ها در اتاق‌هایشان بازی می‌کردند والان که گوشی‌های موبایلی که هر فردی صفحه شخصی‌ خودش را می‌بیند و هیچ کس سر در نمی‌آورد که شما دارید چه چیزی را می‌بینید.

«نسیم آنلاین»: شما در نشست خبری که داشتید آماری در خصوص مقایسه صنعت سینما با بازی دادید در ایران وضعیت ما چگونه است؟ در آمریکا به دلیل اینکه کپی رایت رعایت می‌شود از سینما پیشی گرفت، اگر فرضا قانون کپی رایت را نخواهیم بگذاریم صنعت ما نابود می‌شود؟

کریمی قدوسی: نابود نمی‌شود ولی بازی‌های بزرگ دیگر ساخته نمی‌شود و اکثرا بازی‌ها بر روی موبایل می‌روند. موبایل بازار دارد و قابل رقابت است رایانه شخصی قابل رقابت نیست و به دلیل اینکه ما کپی رایت را رعایت نمی‌کنیم برای کنسول هم نمی‌توانیم بازی بسازیم. در طی این سال‌ها دو بازی برای کنسول ساختیم هر دو بازی به خاطر این بود که سازنده بازی‌ها در آمریکا شعبه داشتند.

بازی‌های رایانه‌ای به خاطر اینکه با بازار موبایل غیر قابل رقابت می‌شوند روز به روز از بین می‌روند، موبایل ساده است و باعث پیشرفت ایران در بحث بازی سازی نمی‌شود، مثال کاملا محسوسی که می‌شود بیان کرد این است که در چند سال پیش سریال‌‌ها و فیلم‌های طنزی بودند که در سوپر مارکت‌ها توزیع می‌شدند و به شانه تخم مرغی شهرت داشتند، این بازی‌های موبایلی هم تبدیل به همان شانه تخم مرغی شده‌اند، شما ببینید در یکی از مارکت‌های معروف که بازی‌های اندرویدی منتشر می‌شود چه بازی‌هایی قرار دارد، بازی‌های لمپنیزم!

الان بچه ها به بازی‌های استراتژیک مثل کلش آف کلنز علاقه‌مند هستند. حتما به یاد دارید که قبلا بازی‌های فیزیک محور مثل پرندگان عصبانی زیاد بودند، الان از این دست بازی‌ها دیگر نیست. شش ماه تا یک سال بازار رنگ عوض می کند پس کسی که دارد بازی می سازد باید آینده نگری داشته باشد و شش ماهه بازی را جمع کند. 6 ماه یعنی درباره چیزی در حدود 50 تا 100 و یا 150 میلیون تومان داریم بحث می‌کنیم یعنی نمی‌تواند زمانی در حدود یک یا دو سال بر روی این بازی وقت بگذارد و به یک دستاورد ختم شود باید سریع بازی را تولید و در بازار قرار دهد. پس می‌بینید که با این روند ما در زمینه بازی سازی ضعیف خواهیم شد و بازی سازان خوب ما هم خواهند رفت، اصلا یک نسل رفتند. من واقعا من فکر می‌کنم می‌توانیم هنوز امید داشته باشیم.

«نسیم آنلاین»: بودجه بنیاد در سال جاری چقدر تعیین شده است؟

کریمی قدوسی: امسال بر روی کاغذ بودجه ما 13 میلیارد تومان است ولی تا امروزی که با شما صحبت می‌کنم 200 میلیون تومان به ما دادند.

«نسیم آنلاین»: چرا بازی "ارتش‌های فرا زمینی" با توجه به اینکه در جشنواره خیلی طرفدار پیدا کرده بود اینقدر دیر عرضه شد؟

کریمی قدوسی: این بازی دیر توزیع شد. بازی از زمانی که ما مسابقه آن را گذاشته بودیم هنوز در کشور توزیع نشده بود. ارتش های فرازمینی به خاطر وضع خراب بازار فقط 10 تا 20 هزار نسخه فروخت و عملا با شکست مواجه شد در حالی که فقط 110 میلیون تومان بنیاد خرج تبلیغات این بازی کرد و این هم به این دلیل است که بازی خارجی خوب در کشور زیاد شده و اقبال به بازی ایرانی کم شده است. ما در اوایل خوب بودیم یعنی سال 88 و 89 خوب بودیم، زمانی که بازی‌ "گرشاسب" اولین بازی ایرانی، در بازار منتشر شد مردم اوایل می گفتند مگر بازی ایرانی هم داریم؟ چقدر خوب بعد همه رفتند خریدند دومی را هم خریدند و سومی هم فروش رفت ولی کیفیت‌ها دیگر خوب نبود مردم هم دیگر نخریدند تا تبدیل به یک خاطره بد برای مردم شد. ارتش‌های فرازمینی هم می‌دانید که در خارج از کشور دارد توزیع می شود و خوب هم فروخته است، علت تاخیر در توزیع ناشرها بودند.

هیچ گونه حمایت و کمکی به جشنواره بازی‌های وزارت ورزش و جوانان نکردیم

«نسیم آنلاین»: جشنواره پارسال یک سر و صدایی کرده بود که ظاهرا آهنگ بازی متال گیر را خوانده بودند؟

کریمی قدوسی: جشنواره ما نبود، این جشنواره متعلق به وزارت ورزش و جوانان بود که من اصلا آنجا حاضر نشدم. من این جشنواره را نه تصدیق می‌کنم و نه تایید می‌کنم بلکه آن را کاملا اشتباه می‌دانم. در آنجا آهنگ بازی متال‌گیر هسته‌ای را خوانده بودند که بعد از آن برای ما نامه‌های بسیاری آمد که چرا این اتفاق افتاده که من هم جواب دادم.

برگزار کننده جشنواره، مهر یا آبان سال گذشته پیش من آمد با این ادبیات که ما رفتیم در وزارت ورزش و جوانان جشنواره بازی‌های رایانه‌ای جوانان را مصوب کردیم و برای شما آنجا جایگاهی دیدیم و گفتند که می‌خواهیم جشنواره شما در دل این جشنواره بیاوریم و همه ما یک جشنواره را برگزار کنیم. من برای اولین بار بود که در تمام جلساتی که داشتم با این ادبیات صحبت کردم گفتم عذر خواهی می‌کنم آقای فلانی خیلی بی‌خود کردید رفتید مصوب کردید. خیلی آنها شاکی شدند و من گفتم هیچ گونه حمایتی نمی‌کنم و یک ریال هم به آنها بودجه ندادیم.